Nawigacja

Aktualności

Obchody 100-lecia Bitwy Warszawskiej 1920 roku

Z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej, łódzki Oddział IPN wraz Łódzką Koleją Aglomeracyjną, 13 sierpnia o godz. 11.00 zaprezentowali pociąg ŁKA „Pogonowski”.

Uroczysta premiera pociągu „Pogonowski” odbyła się 13 sierpnia 2020 r. o godz. 11.00. na Dworcu PKP Łódź Fabryczna (peron 2). Wydarzenie uświetnił udział grup rekonstrukcyjnych: łódzkie Stowarzyszenie Historyczne „Strzelcy Kaniowscy” oraz kawalerii. Pociąg, wraz z uczestnikami przejechał na dworzec Łódź Fabryczna, gdzie nastąpiło otwarcie wystawy IPN „Łódzkie ślady wojny polsko-bolszewickiej” oraz krótki występ solistów Łódzkiego Domu Kultury w repertuarze patriotycznym.

W uroczystości wzięli udział m.in. Zodfia Jakubowicz - siostrzenica kpt. Stefana Pogonowskiego wraz z wnukami, ppłk Tadeusz Barański- Członek Zarządu Okręgu Łódź ŚZŻAK, Włodzimierz Tomaszewski - Poseł na Sejm RP.dr hab. Dariusz Rogut - Dyrektor łódzkiego oddziału IPN, Janusz Malinowski - Prezes zarządu Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, Grzegorz Schreiber - Marszałek Województwa Łódzkiego oraz dr Tobiasz Bocheński - Wojewoda Łódzki.

IPN przygotował cztery broszury edukacyjne dotyczące  postaci przedstawionych na pociągu, które podczas uroczystej premiery były rozdawane pasażerom wraz z ogólnopolskim Biuletynem IPN poświęconym „Bitwie Warszawskiej” 

Wydarzenie odbyło się pod patronatem honorowym Marszałka Województwa Łódzkiego Grzegorza Schreibera.

 

Fot. Paweł Kowalski

 


 

Pociąg „Pogonowski” został oklejony grafiką okolicznościową przedstawiającą sylwetki bohaterów: Ks. Ignacego Skorupkę, Stefana Pogonowskiego, Aleksandra Napiórkowskiego oraz Jana Kowalewskiego. Trzej pierwsi zginęli bohatersko, a Kowalewski przeżył i walczył w szeregach PSZ w II wojnie światowej. Grafika dokumentuje również historię walk 28 pułku piechoty Strzelców Kaniowskich „Dzieci Łódzkich” pod Warszawą.

Rysownik wzorował się na oryginalnym zdjęciu por. Stefana Pogonowskiego i próbował odwzorować niektóre detala. Jednak rysunki nie są kopią archiwalnych zdjęć, stąd uproszczenia detali, jaskrawsze kolory i ostrzejsze kontury postaci. Rysunki są wyłącznie próbą zrekonstruowania wydarzeń i przede wszystkim uwypuklają najważniejsze momenty z życia prezentowanych bohaterów, odwołując się w formie symbolicznej do Bitwy Warszawskiej. Celem jest spopularyzowanie tematu wojny polsko-bolszewickiej, upamiętnienia jej bohaterów i pokazania odbiorcy, że historia może być ciekawa, z nią można podróżować i czerpać z niej inspiracje do poszerzania wiedzy na temat wydarzeń sprzed 100 lat.

 

Biogramy:

Jan Kowalewski (ur. 24 października 1892 w Łodzi, zm. 31 października 1965 w Londynie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, matematyk, lingwista i kryptolog, który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami, wieloletni oficer Oddziału II Sztabu Głównego. Po wojnie pozostał na emigracji w Londynie, współpracował z Radiem Wolna Europa. 4 lipca 2012 r. w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 23 października 2014 r. na domu przy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi, w którym mieszkał w latach szkolnych, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. Uchwałą z 17 października 2019 r. Senatu RP IX kadencji zdecydował o ustanowieniu roku 2020 Rokiem Jana Kowalewskiego.

 

Stefan Pogonowski (ur. 12 lutego 1895 lub 1896 w Domaniewie), porucznik piechoty Wojska Polskiego, poległ 15 sierpnia 1920 r. w Wólce Radzymińskiej prowadząc do ataku I batalion 28 pułku Strzelców Kaniowskich, pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz awansowany na kapitana. Pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi, w grobowcu z sylwetką rycerza w zbroi husarskiej, wykonanym przez Wacława Konopkę, a ufundowanym przez łódzkie społeczeństwo.

 

Ignacy Jan Skorupka (ur. 31 lipca 1893 w Warszawie, zginął. 14 sierpnia 1920 pod Ossowem) – ksiądz katolicki, kapelan Wojska Polskiego. Jego śmierć stała się jednym z symboli Bitwy Warszawskiej. Od września 1918 r., pracował jako wikariusz w Łodzi w parafii Przemienienia Pańskiego. Założył Towarzystwo „Oświata”, zajmujące się rozwojem szkolnictwa polskiego i został jego prezesem. Towarzystwo to przejęło szkołę przy ul. Placowej – później placówka ta przyjęła imię ks. Ignacego Skorupki. We wrześniu 1919 r. ks. Skorupka został przeniesiony przez władze kościelne do Warszawy.

 

Aleksander Napiórkowski (ur. 20 listopada 1890 w majątku Chrzczony, zm. 18 sierpnia 1920 pod Ciechanowem) – polski polityk, działacz PPS, poseł na Sejm Ustawodawczy w II RP, w 1910 r. wstąpił do Związku Strzeleckiego, żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej, od grudniu 1917 r. został skierowany pod nazwiskiem Olkowski do Łodzi, przewodniczący Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS, współredaktor pism „Łodzianin” i „Wezwanie”. 13 lipca 1920 r. wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. W randze porucznika ciężko ranny 18 sierpnia 1920 r. podczas szarży szwadronu ułanów, którym dowodził na pozycje bolszewickie pod Ciechanowem. Zmarł tego samego dnia w wyniku odniesionych ran. Pośmiertnie awansowany do stopnia rotmistrza, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1921). Pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi. Inskrypcja na grobie mówiąca o śmierci Napiórkowskiego broniąc Ojczyzny przed najazdem bolszewickim została zniszczona w 1950 r.; w 2000 r. odtworzona.

 

28 Pułk Piechoty Strzelców Kaniowskich (28 pp) powstał w lipcu 1919 r. we Wschodniej Małopolsce i na Wołyniu, w wyniku połączenia 13 pułku strzelców polskich z 28 pułkiem piechoty „Dzieci Łódzkich”. Toczył walki na Wołyniu, a następnie nad Styrem w rejonie Rafałówki. Walczył z Czechami o Śląsk Cieszyński, potem nad Niemnem w rejonie Skidla i Lwowa. Walczył też z wojskami ukraińskimi nad Seretem. Od 4 lipca 1920 r. rozpoczął odwrót w kierunku na Oszmianę i Lidę. W Bitwie Warszawskiej z Nieporętu atakował w kierunku na Wólkę Radzymińską i Mokre. W okresie międzywojennym pułk stacjonował w Łodzi w koszarach im. Józefa Piłsudskiego przy zbiegu ul. Leszno i Żeligowskiego. Podporządkowany był dowódcy 10 Dywizji Piechoty.

do góry