E-Księgarnia
Zmotoryzowany oddział lotny Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej „Warta” pod dowództwem kpt. Jana Kempińskiego ps. „Błysk” był jednym z najbardziej aktywnych oddziałów antykomunistycznego podziemia niepodległościowego w Wielkopolsce.
22 października 1945 r. żołnierze „Błyska” opanowali Odolanów. W miasteczku rozbrojono posterunek MO, zajęto pomieszczenia ratusza, a pieniądze zabrane z miejskiej kasy zostały rozdane mieszkańcom na wiecu zorganizowanym na rynku miejskim. Po wyjeździe partyzantów z miasta niespodziewanie dogoniła ich – mająca dwukrotną przewagę liczebną – grupa operacyjna NKWD/KBW/UB. W wyniku półgodzinnej walki oddział został rozbity. Według różnych źródeł śmierć ponieść mogło nawet 24 partyzantów. Rannemu „Błyskowi” udało się wydostać z okrążenia i uciec (został aresztowany w grudniu 1945 r. w Poznaniu, osądzony i skazany na karę śmierci – wyrok wykonano 21 czerwca 1946 r. w Poznaniu). Straty po stronie komunistycznej nie są znane.
Część ciał zabitych – tych pochodzących z okolicznych miejscowości – zabrali ich bliscy i pochowali w rodzinnych mogiłach. Według relacji wielu świadków ciała pozostałych bezpieka potajemnie ukryła na odolanowskim cmentarzu.
W czerwcu 2019 r. pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN podjęli prace na terenie cmentarza parafialnego w Odolanowie, które zostały poprzedzone kwerendą i licznymi rozmowami z mieszkańcami miasta, wskazującymi obszar przy cmentarnym murze jako miejsce pochówku ciał kilkunastu członków oddziału „Błyska”, poległych w potyczce z bezpieką. W tym miejscu – według licznych przekazów – już kilka dni po pochówku miały stawać znicze i krzyże, które potem potajemnie ginęły. Niestety wówczas nie ujawniono w tym miejscu szczątków poszukiwanych ofiar.
Prace kontynuowano w 2020 i 2021 r. – tym razem w obrębie rzekomo symbolicznego Grobu Powstańców Wielkopolskich i Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego. Podczas prac ujawniono szczątki ośmiu osób. Sposób ułożenia szkieletów w grobie, cechy biologiczne oraz charakter urazów (liczne obrażenia postrzałowe kości) wskazują, że prawdopodobnie natrafiono na poszukiwanych żołnierzy. Odnaleziono przy nich liczne artefakty, tj. guziki wojskowe i inne fragmenty umundurowania, grzebień oraz łuski od amunicji typu Mauser – przedmioty te z całą pewnością nie pochodzą z okresu Powstania Wielkopolskiego, co wyklucza, że w grobie – jak mówi inskrypcja na nagrobku – spoczywają ofiary tego zrywu.
Ze względu na niemożność ustalenia potencjalnych tożsamości żołnierzy poległych pod Odolanowem i pochowanych na cmentarzu parafialnym, na chwilę obecną nie jest możliwa identyfikacja genetyczna szczątków. Pobrany jednak został z nich materiał kostny, który zabezpieczono w Bazie Materiału Genetycznego IPN i w przyszłości może on zostać użyty do przeprowadzenia badań identyfikacyjnych.
Fot. Jacek Trajdos, IPN Oddział w Łodzi.